Trong thời đại chuyển đổi số đang ngày càng phổ biến, rủi ro về an ninh mạng cũng gia tăng đáng kể và trở thành một thách thức đối với mỗi người dùng internet. Khi thông tin và dữ liệu trở thành tài sản quý giá, việc trang bị kỹ năng phòng vệ cơ bản để bảo vệ bản thân và đóng góp vào việc giữ vững an ninh mạng quốc gia trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Mạng xã hội, với lượng lớn thông tin cá nhân được chia sẻ, đang trở thành một môi trường nguy hiểm nếu người dùng không có đủ kỹ năng để bảo vệ thông tin của mình. Một trong những bước đầu tiên và quan trọng nhất là không chia sẻ thông tin cá nhân nhạy cảm trên mạng xã hội. Đồng thời, việc đặt mật khẩu mạnh và bật xác thực hai yếu tố trên các tài khoản trực tuyến giúp tăng cường đáng kể bảo mật cho thông tin cá nhân. Ngoài ra, người dùng cần phải thận trọng khi tải xuống các tập tin từ nguồn không rõ ràng để tránh các phần mềm độc hại.

Không gian mạng cũng dễ bị ảnh hưởng bởi tin giả và các thông tin sai lệch. Vì vậy, kỹ năng kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ trở nên thiết yếu. Điều này không chỉ giúp ngăn chặn sự lan truyền của thông tin sai lệch mà còn góp phần tạo ra một môi trường thông tin đáng tin cậy trên mạng.

Ngoài ra, việc hiểu rõ về quyền riêng tư và trách nhiệm pháp lý khi sử dụng mạng cũng là một phần quan trọng của việc sử dụng internet một cách an toàn. Mỗi hành động trên mạng đều để lại dấu vết và có thể dẫn đến xử lý pháp lý nếu vi phạm. Các hành vi như chia sẻ tin sai sự thật, xâm phạm danh dự người khác, hoặc phổ biến nội dung độc hại có thể dẫn đến trách nhiệm hình sự hoặc xử phạt hành chính.

Để tự vệ trong không gian mạng, việc trang bị kiến thức và các công cụ công nghệ là điều cần thiết. Cài đặt phần mềm diệt virus, thường xuyên cập nhật hệ điều hành, và kiểm tra quyền truy cập của các ứng dụng giúp bảo vệ thiết bị và thông tin cá nhân. Theo dõi các cảnh báo an ninh mạng từ cơ quan chức năng cũng giúp người dùng chủ động ứng phó với các mối đe dọa tiềm ẩn.

Trong xã hội số, vai trò của mỗi người dân trong việc đóng góp vào hệ sinh thái an ninh mạng quốc gia trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Trang bị kỹ năng phòng vệ trên không gian mạng không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn thể hiện trách nhiệm đối với cộng đồng và đất nước. Một công dân số an toàn và có trách nhiệm chính là nền tảng cho một quốc gia số vững mạnh và phát triển bền vững.

Chính phủ Thái Lan đã chính thức ban hành Luật Dịch vụ nền tảng kỹ thuật số, một động thái quan trọng nhằm tăng cường bảo vệ người tiêu dùng trước những rủi ro liên quan đến gian lận trực tuyến và nâng cao trách nhiệm của các nhà phát triển nền tảng kỹ thuật số. Đây là nỗ lực mới nhất của Thái Lan trong việc siết chặt các quy định quản lý đối với các nền tảng kỹ thuật số hoạt động trên lãnh thổ của họ.

Theo số liệu thống kê mới nhất từ Cơ quan Phát triển giao dịch điện tử, trong năm 2024, cơ quan này đã tiếp nhận gần 3.400 trường hợp khiếu nại liên quan đến các hoạt động gian lận trực tuyến. Những vụ việc này đã gây ra thiệt hại ước tính hơn 19 tỷ baht. Các hình thức gian lận phổ biến bao gồm các hoạt động đầu tư bất hợp pháp, mạo danh người nổi tiếng để lừa đảo, bán hàng giả và thành lập các tổ chức tài chính cũng như trang web giả mạo.

Tình hình an ninh mạng ngày càng trở nên nghiêm trọng khi chỉ trong nửa đầu năm 2025, đã có khoảng 166.000 vụ việc được báo cáo. Đáng chú ý, hơn 50% trong số này liên quan đến hoạt động bán hàng trực tuyến. Những con số này cho thấy một xu hướng gia tăng trong các hoạt động lừa đảo trực tuyến và làm nổi bật nhu cầu cấp thiết phải có các biện pháp quản lý và bảo vệ người tiêu dùng hiệu quả hơn.

Trước những thách thức này, Chính phủ Thái Lan, dưới sự dẫn đầu của Bộ Kinh tế và Xã hội kỹ thuật số, đang tăng cường giám sát hoạt động của các nền tảng kỹ thuật số. Cụ thể, các nền tảng được coi là ‘rủi ro cao’ sẽ phải tuân thủ các nghĩa vụ pháp lý bổ sung nhằm đảm bảo an toàn và bảo mật cho người dùng. Luật Dịch vụ nền tảng kỹ thuật số được kỳ vọng sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ người tiêu dùng khỏi các rủi ro của gian lận trực tuyến, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình từ phía các nhà cung cấp nền tảng.

Luật mới cũng sẽ trao quyền cho các cơ quan chính phủ trong việc theo dõi và quản lý hiệu quả các nền tảng kỹ thuật số, từ đó duy trì một môi trường trực tuyến an toàn và đáng tin cậy cho người dùng. Song song với việc ban hành luật, người dân Thái Lan có thể báo cáo các hành vi đáng ngờ qua đường dây nóng của Trung tâm Điều hành chống gian lận trực tuyến theo số 1441 hoặc truy cập trang web www.thaipoliceonline.com để được hỗ trợ và xử lý kịp thời.

Ngày 20/7, hãng hàng không Alaska Air Group đã thông báo về việc tạm dừng toàn bộ hoạt động bay của hai hãng hàng không trực thuộc là Alaska và Horizon Air. Quyết định này được đưa ra sau khi hãng gặp phải sự cố tấn công mạng. Thông báo từ hãng hàng không có trụ sở tại Seattle cho biết việc tạm dừng hoạt động sẽ kéo dài suốt cả ngày 20/7, tuy nhiên, họ không cung cấp thêm thông tin chi tiết về sự cố.

Alaska Air Group sở hữu đội bay gồm 238 máy bay Boeing 737 và 87 máy bay Embraer 175. Hiện tại, Cơ quan Quản lý Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) chưa đưa ra bình luận chính thức về thông tin này. Tuy nhiên, theo trang thông tin của FAA, tất cả điểm đến đều bị ảnh hưởng bởi việc ngừng hoạt động trên mặt đất của các máy bay thuộc Alaska và Horizon Air.

Sự việc xảy ra trong bối cảnh nhiều công ty công nghệ hàng đầu như Google và Palo Alto Networks đã cảnh báo về việc nhóm tin tặc ‘Scattered Spider’ đang hướng mục tiêu vào ngành hàng không. Vào tháng 6 vừa qua, Hawaiian Airlines, một hãng hàng không thuộc sở hữu của Alaska Air Group, đã gặp phải sự gián đoạn ở một số hệ thống công nghệ thông tin do bị tấn công mạng.

Đến nay, Alaska Air Group vẫn đang trong quá trình xác định mức độ ảnh hưởng tài chính từ vụ tấn công mạng này. Sự cố của Alaska Airlines làm nổi bật vấn đề an ninh mạng trong ngành hàng không và sự cần thiết của các biện pháp bảo vệ mạnh mẽ để đối phó với những mối đe dọa ngày càng tăng.

Trong một diễn biến liên quan, các chuyên gia an ninh mạng đang kêu gọi các doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực hàng không, nâng cao cảnh giác và kiểm tra hệ thống bảo vệ của mình trước những cuộc tấn công mạng ngày càng tinh vi.

FAA và các cơ quan liên quan đang tích cực làm việc với Alaska Air Group để hỗ trợ giải quyết sự cố và đảm bảo an toàn cho hành khách cũng như nhân viên của hãng.

Các thông tin cập nhật về tình hình sẽ được cung cấp khi có thêm thông tin từ Alaska Air Group và các cơ quan chức năng liên quan.

Hai trường hợp gần đây ở Hà Nội đã trở thành nạn nhân của chiêu trò lừa đảo qua mạng với tổng số tiền bị mất lên đến hơn 2,4 tỷ đồng. Các nạn nhân này đều bị lừa với mồi nhử việc nhẹ lương cao, chỉ cần ngồi một chỗ cũng có thể kiếm tiền thông qua việc nhận hoa hồng trên mạng.

Thông tin từ Công an Hà Nội cho biết, vào ngày 16/7/2025, cơ quan công an nhận được đơn trình báo của chị P, trú tại phường Hà Đông, Hà Nội, về việc bị lừa đảo chiếm đoạt số tiền lên đến 2,4 tỷ đồng. Chị P cho biết đã tham gia làm nhiệm vụ nhận hoa hồng trên mạng và ban đầu thực hiện các nhiệm vụ nhỏ, nhận được tiền hoa hồng. Tuy nhiên, sau đó chị bị các đối tượng dẫn dắt thực hiện nhiệm vụ với số tiền nạp cao hơn.

Khi chị P thực hiện thao tác rút tiền, hệ thống báo lỗi và đối tượng lừa đảo yêu cầu chị phải nạp tiền thêm để có thể rút tiền ra. Phát hiện bị lừa, chị P đã trình báo với cơ quan Công an. Theo cơ quan chức năng, thủ đoạn của các đối tượng lừa đảo là tạo ra các trang web, ứng dụng giả mạo các công ty, doanh nghiệp uy tín, sau đó đưa ra những lời mời gọi đầu tư hấp dẫn.

Tương tự, chị N, trú tại phường Phú Lương, Hà Nội, cũng trở thành nạn nhân của chiêu trò này sau khi được một người quen qua mạng rủ rê tham gia. Do thiếu cẩn thận, chị N đã mất 120 triệu đồng. Các đối tượng lừa đảo thường sử dụng các thông tin giả mạo, tạo ra các trang web, ứng dụng, thậm chí là các tài khoản mạng xã hội để tiếp cận và lừa đảo nạn nhân.

Công an thành phố Hà Nội đã cảnh báo người dân cần nâng cao cảnh giác và tuyên truyền đến người thân, bạn bè về thủ đoạn lừa đảo trên mạng. Khi làm cộng tác viên cho các công ty, doanh nghiệp, người dân cần kiểm tra rõ các thông tin về hàng hóa và đơn vị cung cấp. Ngoài ra, người dân cần cảnh giác với những yêu cầu đầu tư hoặc tham gia các giao dịch tài chính không rõ nguồn gốc.

Các trường hợp quảng cáo được hưởng hoa hồng, lãi suất cao rất có thể là chiêu trò của các đối tượng lừa đảo. Cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần có kiến thức và kỹ năng để nhận biết các thủ đoạn lừa đảo. Nếu phát hiện ra trường hợp lừa đảo, người dân cần báo ngay cho cơ quan Công an để nhanh chóng xác minh, ngăn chặn và xử lý các đối tượng vi phạm theo quy định của pháp luật.

Người dân có thể tìm hiểu thông tin về các công ty, doanh nghiệp uy tín thông qua các nguồn thông tin chính thức, như https://www.business.gov.vn/ hoặc https://www.moi.vn/. Khi có thắc mắc hoặc nghi ngờ về các vấn đề liên quan đến an ninh mạng, người dân có thể liên hệ với cơ quan chức năng qua các đường dây nóng, như https://www.moccttvn.gov.vn/ để được hỗ trợ và hướng dẫn.

Các mạng xã hội và nền tảng trực tuyến hiện đang tăng cường kiểm duyệt và loại bỏ các sản phẩm thông tin, hình ảnh được tạo ra bởi trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm bảo vệ người dùng khỏi những lừa đảo trực tuyến. Đại diện của các nhà mạng và hãng công nghệ cho rằng đã đến lúc phải phân biệt rõ giá trị của thông tin xác thực do con người tạo ra và những sản phẩm giả lập từ AI.

Sự phát triển nhanh chóng của AI trong thời gian gần đây đã tạo ra nguy cơ nhầm lẫn giữa thông tin thật và giả, vi phạm bản quyền sáng tạo và tạo ra môi trường nguy hiểm cho người dùng. Lực lượng an ninh mạng châu Âu đã chỉ ra rằng các sản phẩm thông tin từ AI lan truyền trên mạng đã tạo ra sự nhầm lẫn ở người dùng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Các dạng thông tin như làm bài tập, soạn dữ liệu số, tổng hợp thông tin theo cú pháp, lệnh tìm kiếm đang được sử dụng nhiều hơn, biến công cụ AI thành thông minh hơn. Tuy nhiên, hệ lụy là người dùng có thể tin tưởng tuyệt đối vào tính chân thật của dữ liệu và sử dụng một cách máy móc, gây ra nhầm lẫn và sai lệch.

Một số nhà nghiên cứu đã thử dùng AI vào việc chẩn đoán bệnh tật, sử dụng phác đồ y tế, chọn mua thuốc và thu được kết quả tổng hợp thông tin đáng tin cậy. Tuy nhiên, nếu không có sự tham vấn và kiểm chứng lại từ người có chuyên môn, sẽ có nhiều người nhầm lẫn và gặp nguy hiểm.

Các trường hợp khác đã thử nghiệm so sánh dữ liệu thông tin chính trị, lịch sử xã hội với công cụ AI và phát hiện ra sai sót nghiêm trọng khi dữ liệu được lắp ghép lại tùy tiện. Nhiều thông tin do AI đưa ra khi có yêu cầu đã sai lệch so với thực tế nhưng trình bày khéo léo và trôi chảy, dễ đánh lừa người dùng.

Điều này dễ dẫn đến nghi ngờ của người dùng AI khi tiếp cận vấn đề thời sự, xã hội và kiểm chứng lịch sử. Tất cả cho thấy dữ liệu tổng hợp là nguồn khai thác chính của AI, nhưng không phải dữ liệu nào cũng chính xác.

Nếu có công cụ AI được nhiều nhóm người dùng cố tình đưa dữ liệu sai lệch, tương tác nhiều lần, sẽ tích hợp thông tin không chính xác và gây hệ lụy. Các tổ chức nghiên cứu, ứng dụng đã kiến nghị mạng xã hội, môi trường chia sẻ thông tin, công nghệ phải kiểm tra sản phẩm từ AI.

Trường học, viện nghiên cứu, thư viện số, nhà xuất bản đã vào cuộc ngăn chặn nhầm lẫn học thuật, đánh lừa thông tin tác quyền, giả mạo tác phẩm và sáng chế. Trên không gian mạng, chiêu trò giả lập thông tin, câu view của người dùng có chủ đích, sử dụng AI tạo dữ liệu giả lập không chính xác đang là đối tượng phải thanh lọc.

Cảnh báo của cơ quan an ninh mạng về nguy cơ người dùng bị lừa đảo, tấn công mạng, gây nhầm lẫn thông tin và hiểu sai sự việc khi sử dụng dữ liệu, sản phẩm do AI tạo ra. Cơ quan chức năng đã cảnh báo người dùng mạng xã hội thận trọng, tỉnh táo trước dữ liệu mơ hồ, nhất là có dấu hiệu do công cụ AI soạn.

Hầu hết dữ liệu từ AI đều có tính chất hài hước, hình ảnh gần gũi, đẹp mắt, dễ thu hút người dùng quan tâm và tác động thông tin, cảm xúc người dùng. Theo cơ quan chức năng, thanh lọc thông tin tạo ra từ AI, bảo đảm giúp người dùng tránh bị nguy hại, nhầm lẫn, lừa đảo trực tuyến là cần thiết và cần sự hợp tác của đa số người dùng.