Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng mới đây đã đề xuất việc xóa bỏ quy định ‘trần lương’ trong các đơn vị công lập, đặc biệt là trường đại học và viện nghiên cứu. Điều này nhằm mục đích thu hút và giữ chân trí thức Việt Nam ở nước ngoài quay về đóng góp cho đất nước. Đề xuất này được bà nêu lên tại Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI diễn ra tại Hà Nội vào ngày 19/7.
Theo bà Hằng, để đạt được sự đột phá trong lĩnh vực khoa học, giáo dục và chuyển đổi số, Việt Nam cần có cơ chế tuyển dụng và đãi ngộ mới, linh hoạt và cạnh tranh. Các cơ chế này cần tránh bị gò bó theo ngạch, bậc, hệ số và thay vào đó, tập trung vào việc tạo ra môi trường làm việc lành mạnh và cạnh tranh công bằng dựa trên năng lực và đóng góp của từng cá nhân. Bà Hằng cũng kiến nghị rằng cần khuyến khích và không phân biệt giữa khu vực công và tư, vì cả hai đều đóng góp cho sự phát triển chung của đất nước.
Nhiều trí thức Việt Nam tại nước ngoài muốn đóng góp cho đất nước nhưng gặp khó khăn do thiếu cơ sở vật chất và phòng thí nghiệm hiện đại. Vì vậy, Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng cũng kiến nghị hoàn thiện khung pháp lý, trong đó bao gồm các quy định liên quan đến quốc tịch. Luật Quốc tịch Việt Nam sửa đổi đã mang lại những thay đổi tích cực, cho phép người Việt Nam ở nước ngoài giữ hoặc phục hồi quốc tịch Việt Nam mà không vi phạm pháp luật của nước sở tại. Hiện nay, quy trình đăng ký quốc tịch đã được đơn giản hóa, chỉ cần nộp hồ sơ tại đại sứ quán, sau đó chuyển trực tiếp đến Bộ Tư pháp với thời hạn xử lý rõ ràng.
Đặc biệt, các thế hệ thứ hai, thứ ba sinh ra ở nước ngoài cũng được quyền lựa chọn quốc tịch Việt Nam. Khi sở hữu quốc tịch Việt Nam, trí thức Việt kiều sẽ được hưởng đầy đủ quyền lợi như công dân trong nước, bao gồm quyền sở hữu nhà đất và kinh doanh bất động sản. Điều này giúp xóa bỏ những rào cản trước đây như phải nhờ người khác đứng tên.
Liên quan đến vấn đề thu hút nhân tài, ông Nguyễn Khắc Lịch, cục trưởng Cục Công nghiệp công nghệ thông tin, khẳng định trong Luật Công nghiệp công nghệ số sẽ có chính sách thu hút nhân tài với mức lương cạnh tranh sòng phẳng với các nước trên thế giới. Điều này nhằm mục đích thu hút nhân tài công nghệ số làm việc ở Việt Nam. Với chính sách này, các chuyên gia và trí thức Việt Nam ở nước ngoài có thể yên tâm khi quay về Việt Nam làm việc và đóng góp cho sự phát triển của đất nước.
Có thể thấy, việc thu hút và giữ chân trí thức Việt Nam ở nước ngoài là một nhiệm vụ quan trọng trong việc phát triển đất nước. Với những đề xuất và chính sách mới, hy vọng rằng Việt Nam sẽ sớm trở thành điểm đến hấp dẫn cho các trí thức và nhân tài trên toàn thế giới. Từ đó, đóng góp vào sự phát triển bền vững và lâu dài của đất nước.
