Chuyển đổi xe máy xăng sang xe điện được xem là một giải pháp quan trọng nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn như Hà Nội. Theo PGS. TS Hoàng Anh Lê, Trưởng bộ môn Quản lý môi trường, Khoa môi trường, Trường Đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội), xe máy là nguồn gây ô nhiễm không khí chính do tiêu thụ nhiều năng lượng và phát thải trực tiếp qua ống xả mà không qua hệ thống xử lý khí thải.
Nghiên cứu cho thấy, ban ngày xe máy là nguồn phát thải chủ yếu, trong khi vào ban đêm, xe tải hạng nặng chiếm ưu thế. Tại Hà Nội, số lượng xe máy ước tính khoảng 6,9 triệu phương tiện, trong đó 95% sử dụng xăng. Việc triển khai lộ trình chuyển đổi xe điện trong vành đai 1 sẽ tác động đến 9 phường, trong đó 6 phường nằm trọn trong vành đai 1. Số liệu thống kê sơ bộ cho thấy, trong vành đai 1 có lượng dân cư ổn định khoảng 600.000 dân, với tổng số xe máy tại chỗ khoảng 450.000 phương tiện.
Thông tin từ bà Nguyễn Hoàng Ánh, Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cho biết ô nhiễm từ các phương tiện giao thông chiếm trên 60% trong báo cáo của Hà Nội về ô nhiễm không khí. Tuy nhiên, nguồn ô nhiễm từ khí thải phương tiện giao thông chiếm khoảng 12%, bụi hoạt động giao thông là 23%, một nguồn bụi rất lớn nữa chiếm khoảng 29% là bụi từ hoạt động xây dựng và 17-18% là từ hoạt động đốt.
Để giảm phát thải của phương tiện giao thông đường bộ, nhất là giảm phát thải của xe máy, việc chuyển đổi xe máy chạy xăng sang sử dụng xe điện sẽ giúp giảm đáng kể lượng khí thải, góp phần cải thiện chất lượng không khí tại Hà Nội và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, vấn đề hạ tầng trạm sạc và đơn vị cung cấp điện cần được giải quyết. Bên cạnh đó, cần giải quyết triệt để bài toán về rác thải pin như giảm thiểu việc thải bỏ pin, tái chế và chuyển mục đích sử dụng pin thải.
Ông Nguyễn Đông Phong, Giám đốc Trung tâm Thử nghiệm khí thải xe cơ giới đường bộ, Cục Đăng kiểm Việt Nam, cho rằng việc kiểm soát khí thải xe ô tô tham gia giao thông ở nước ta đã được thực hiện kể từ năm 2006, thì toàn bộ hơn 70 triệu xe máy đang lưu thông tại Việt Nam lại chưa thực hiện việc kiểm soát khí thải, mặc dù quy chuẩn khí thải xe máy đã áp dụng với xe máy mới ra thị trường.
Một số chuyên gia cũng cho rằng, việc chuyển đổi sang xe điện không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí mà còn góp phần giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, giúp đa dạng hóa nguồn năng lượng và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, để việc chuyển đổi xe điện đạt được hiệu quả cao, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người dân, cũng như cần có các chính sách hỗ trợ phù hợp để khuyến khích người dân chuyển đổi sang xe điện.
Hiện nay, một số nước trên thế giới đã áp dụng các chính sách hỗ trợ để khuyến khích người dân chuyển đổi sang xe điện, chẳng hạn như cung cấp các khoản trợ cấp, miễn thuế hoặc giảm phí đăng ký cho những người chuyển đổi sang xe điện.
Ở Việt Nam, một số doanh nghiệp cũng đã bắt đầu cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho việc chuyển đổi xe điện, chẳng hạn như cung cấp các trạm sạc điện miễn phí hoặc giảm giá cho những khách hàng sử dụng xe điện.
Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức cần được giải quyết, chẳng hạn như vấn đề hạ tầng trạm sạc và đơn vị cung cấp điện, cũng như bài toán về rác thải pin. Nếu những thách thức này được giải quyết, việc chuyển đổi xe điện có thể trở thành một giải pháp hiệu quả để giảm thiểu ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn như Hà Nội.
