Kiểm toán Nhà nước vừa công bố kết quả kiểm toán tổng hợp năm 2024, tiết lộ nhiều vấn đề bất cập trong hoạt động của các tổ chức tài chính ngân hàng tại Việt Nam. Mặc dù Ngân hàng Nhà nước đã điều hành chính sách tiền tệ một cách chủ động và linh hoạt trong năm 2023, góp phần kiểm soát lạm phát ở mức 3,25%, ổn định tỷ giá và đảm bảo thanh khoản cho hệ thống ngân hàng, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, nhưng vẫn tồn tại nhiều vấn đề đáng lo ngại.
Cụ thể, cơ cấu tín dụng chưa đúng định hướng ưu tiên, với dư nợ tín dụng bất động sản vào cuối năm 2023 tăng 11,8% so với cuối năm 2022, trong đó đầu tư vào bất động sản tăng 35,4%, gấp 2,5 lần mức tăng trưởng chung của toàn ngành. Điều này cho thấy sự phụ thuộc lớn vào lĩnh vực bất động sản và tiềm ẩn nhiều rủi ro cho hệ thống ngân hàng.
Chất lượng tín dụng cũng có chiều hướng suy giảm, với nợ xấu của nhóm khách hàng có dư nợ cấp tín dụng trên 500 tỷ tăng cao về cả tỷ lệ và dư nợ, chủ yếu tập trung tại Ngân hàng SCB và một số ngân hàng khác. Điều này đặt ra thách thức lớn cho việc quản lý và kiểm soát rủi ro tín dụng trong hệ thống ngân hàng.
Trong năm 2023, Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện 4 lần điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành, với mức giảm từ 0,5%/năm đến 2%/năm. Tuy nhiên, chênh lệch giữa lãi suất cho vay bình quân và lãi suất huy động bình quân vẫn còn trên 4%. Chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ đã kết thúc, nhưng số tiền hỗ trợ lãi suất chỉ đạt 1.216 tỷ đồng, tương đương 3,04% kế hoạch, cho thấy hiệu quả của chương trình còn thấp.
Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra những vấn đề trong hoạt động đầu tư tài chính của một số đơn vị, trong đó Công ty Cho thuê tài chính I – Agribank của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang lỗ lũy kế 783,1 tỷ đồng tính đến ngày 31/12/2023. Công ty Cho thuê tài chính II – Agribank đã bị tuyên bố phá sản, chấm dứt hoạt động.
Kết quả kiểm toán tại một số ngân hàng cũng cho thấy việc phân loại nhóm nợ còn chưa chính xác. Một số ngân hàng còn có sai sót về trình tự, thủ tục cho vay, điển hình là việc thẩm định sơ sài, định kỳ chưa đánh giá lại tài sản bảo đảm, thiếu chứng từ giải ngân hoặc tài liệu chứng minh mục đích sử dụng vốn.
Đặc biệt, tại Ngân hàng Chính sách xã hội, vẫn còn tồn tại tình trạng các trường hợp cho vay giải quyết việc làm không đúng đối tượng, cho vay vượt hạn mức, hỗ trợ lãi suất chưa đúng quy định. Một số chi nhánh có tỷ lệ nợ quá hạn, nợ khoanh cao so với bình quân toàn hệ thống.
Tổng quan, kết quả kiểm toán năm 2024 của Kiểm toán Nhà nước đã chỉ ra nhiều thách thức và rủi ro trong hoạt động của các tổ chức tài chính ngân hàng tại Việt Nam. Điều này đòi hỏi sự quan tâm và xử lý nghiêm túc từ các cơ quan quản lý và các ngân hàng để đảm bảo an toàn và ổn định của hệ thống tài chính.
