Chiều ngày 15/7, tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đã phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tổ chức hội thảo với chủ đề ‘Phát triển nông nghiệp bền vững gắn với bảo vệ môi trường’. Hội thảo này là một phần quan trọng trong chương trình giám sát chuyên đề của Quốc hội, nhằm đánh giá và thảo luận về những thách thức và cơ hội trong việc phát triển nông nghiệp bền vững ở Việt Nam.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang diễn biến phức tạp, tài nguyên đất nước và đa dạng sinh học đang suy giảm nghiêm trọng, ô nhiễm môi trường nông thôn và khu vực sản xuất nông nghiệp đang gia tăng, các đại biểu tham dự hội thảo đã nhận định rằng ngành nông nghiệp nước ta cần phải chuyển đổi mô hình phát triển từ khai thác tối đa sang phát triển hài hòa bền vững. Điều này đòi hỏi sự chuyển đổi từ chú trọng sản lượng sang chú trọng chất lượng, hiệu quả và thân thiện với môi trường.

Phát triển nông nghiệp bền vững không chỉ là yêu cầu tất yếu từ thực tiễn mà còn là trách nhiệm của Việt Nam trong việc thực hiện các cam kết quốc tế, đặc biệt là mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Hội thảo là dịp để các nhà quản lý, nhà khoa học, các tổ chức nghiên cứu, đào tạo, doanh nghiệp và cơ quan hoạch định chính sách cùng trao đổi, chia sẻ tri thức thực tiễn và tầm nhìn để kiến tạo một nền nông nghiệp phát triển xanh, sinh thái và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, cho biết hiện nay Học viện đang triển khai đào tạo hơn 70 ngành học, trong đó có các ngành mũi nhọn như khoa học, môi trường quản lý đất đai, công nghệ sinh học, phát triển nông thôn bền vững. Trong giai đoạn 2015-2025, Học viện đã công bố hơn 100 sản phẩm khoa học và công nghệ được cấp văn bằng sở hữu trí tuệ hoặc công nhận tiến bộ kỹ thuật. Nhiều công trình trong số đó hướng tới giảm phát thải, tái tạo tài nguyên, cải thiện môi trường sinh thái.

Ông Nguyễn Quốc Mạnh, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ Thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, đề nghị rà soát, sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện đồng bộ về sản xuất trồng trọt, bền vững, hữu cơ và sản xuất nông nghiệp sinh thái tuần hoàn, lồng ghép với yếu tố bảo vệ môi trường. Ông cũng đề nghị tham mưu ban hành cơ chế, chính sách ưu đãi cho các doanh nghiệp sản xuất thuốc bảo vệ thực vật sinh học, các chế phẩm hữu cơ, tăng cường đầu tư nghiên cứu, phát triển các tiến bộ kỹ thuật canh tác tiên tiến.

Các đại biểu tham dự hội thảo cũng đề nghị hoàn thiện hành lang pháp lý, đầu tư tài chính xanh, phát triển các cơ sở đào tạo, nghiên cứu để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực nông nghiệp, có những cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp và nông dân thực hiện nông nghiệp xanh.

Ông Trần Mạnh Báo, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn ThaiBinh Seed, cho rằng vấn đề chính không phải là vấn đề kỹ thuật mà chính là vấn đề chính sách để đưa vào cuộc sống. Ông đề nghị quy hoạch vùng sản xuất, đầu tư cơ sở hạ tầng, hướng dẫn cho nông dân tập huấn, liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp.

Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh rằng nông nghiệp tuần hoàn không bắt đầu từ đỉnh cao mà từ nền tảng. Muốn phát triển bền vững hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, không thể chờ hoàn thiện thể chế, ngân sách đủ đầy mới bắt đầu vào việc, phải bắt đầu từ từng hộ nông dân làm được việc nhỏ nhất, từng cán bộ khuyến nông nói bằng ngôn ngữ dễ hiểu nhất, từng trường, viện nghiên cứu giải pháp thiết thực nhất. Sắp tới, Quốc hội tiếp tục ưu tiên sửa đổi, bổ sung các luật liên quan để tháo gỡ rào cản, hỗ trợ đầu tư xanh và tăng cường giám sát thực thi, đảm bảo nền nông nghiệp Việt Nam không chỉ đạt mục tiêu tăng trưởng mà còn góp phần thực hiện tầm nhìn phát triển quốc gia đến năm 2045.

Các cộng đồng dân tộc thiểu số (DTTS) tại Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức an ninh phi truyền thống. Đây là những vấn đề có khả năng gây ảnh hưởng lớn đến sự ổn định và phát triển của vùng miền này. Các thách thức đó bao gồm biến đổi khí hậu, dịch bệnh, tình trạng di cư tự do, vấn đề buôn bán người, tội phạm và khủng bố.

Nhìn chung, các thách thức này đều có khả năng tạo ra những ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều mặt của đời sống, không chỉ về an ninh mà còn về kinh tế, văn hóa và xã hội của các cộng đồng DTTS. Ngoài ra, những thách thức này cũng là rào cản trực tiếp đến sự phát triển bền vững ở đây, đồng thời cũng là mối lo ngại lớn đối với quá trình xây dựng và phát triển toàn diện trên cả nước.

Để giải quyết các thách thức này một cách hiệu quả, việc đặt ra những chính sách tổng thể, toàn diện là rất quan trọng. Các chính sách này không chỉ cần thiết để bảo vệ an ninh mà còn cần gắn liền với những đặc trưng, điều kiện thực tế của từng vùng DTTS. Mục tiêu của các chính sách là không chỉ đảm bảo an sinh xã hội mà còn hướng đến ổn định và phát triển bền vững cho các cộng đồng này.

Chính phủ Việt Nam cần thiết phải triển khai các biện pháp cụ thể và đồng bộ để trực tiếp đối phó với những thách thức này. Một mặt, cần đẩy mạnh công tác phòng chống tội phạm, tăng cường các hoạt động bảo vệ môi trường nhằm nâng cao khả năng ứng phó với biến đổi khí hậu. Mặt khác, sự phối hợp giữa các cấp chính quyền địa phương và các tổ chức xã hội trong việc cung cấp hỗ trợ và chăm sóc cho các cộng đồng DTTS là yếu tố không thể thiếu.

Bên cạnh đó, cần nâng cao ý thức của cộng đồng về các vấn đề sức khỏe, giáo dục và kinh tế để họ có thể chủ động xây dựng đời sống mới. Phát triển cơ sở hạ tầng và dịch vụ công cộng ở các vùng DTTS cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thu hẹp khoảng cách phát triển và đảm bảo cuộc sống tốt hơn cho người dân.

Cùng với đó, cần phát huy vai trò của cơ quan chức năng trong việc phòng chống buôn bán người, duy trì trật tự xã hội. Thông qua việc tăng cường hợp tác quốc tế và phát huy vai trò các nguồn lực, các thách thức phi truyền thống mà các vùng DTTS đang phải đối mặt có thể được giải quyết một cách triệt để hơn.

Cần đẩy mạnh công tác xây dựng, phát triển hệ thống chính trị vững mạnh ở cơ sở; nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương. Đẩy mạnh hoạt động đối thoại giữa cấp ủy, chính quyền với nhân dân để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng chính đáng của người dân. Củng cố niềm tin giữa nhà nước với nhân dân, phát huy tinh thần đoàn kết, gắn bó trong cộng đồng DTTS.

Muốn vậy, các cấp ủy, chính quyền cần quan tâm, đầu tư nhiều hơn nữa cho phát triển kinh tế – xã hội ở các vùng DTTS nói chung và khu vực này nói riêng

Những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ gần đây đã gây nên sự chú ý trên quy mô toàn cầu, từ những tia sét đỏ với hình dạng kỳ lạ như trong phim khoa học viễn tưởng, hiện tượng ‘biển sữa’, đến sự tẩy trắng đồng loạt của san hô. Tuy nhiên, đằng sau những cảnh tượng gây kinh ngạc này ẩn chứa những lo ngại về sự biến đổi khí hậu và tác động tiêu cực đến môi trường.

Sét đỏ, một hiện tượng hiếm gặp, đã được ghi nhận tại dãy Himalaya vào năm 2022. Các nhà nghiên cứu cho rằng mặc dù sét đỏ xảy ra ở tầng khí quyển trên nhưng chúng thường liên quan đến các biến đổi về thời tiết, có thể rất cực đoan. Việc nghiên cứu hiện tượng này không chỉ giúp giải mã những bí ẩn tồn tại mà còn góp phần giải thích cách các cơn bão ngày càng trở nên phức tạp và khó dự đoán.

Burcu Kosar, nhà vật lý khí quyển tại NASA, cho rằng sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu do biến đổi khí hậu có thể làm tăng cường độ và tần suất giông bão, đồng thời cũng dẫn đến hoạt động sét mạnh hơn. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn cần thêm thời gian để hiểu rõ và có những giải thích xác đáng về mối liên hệ giữa sét đỏ với các cơn bão và những gì xảy ra ngoài vũ trụ.

Hiện tượng ‘biển sữa’ cũng là một trong những sự kiện hiếm hoi và bí ẩn. Mặt biển phát sáng đồng đều, lan rộng đến tận chân trời với ánh sáng xanh lục nhạt như ánh dạ quang. Các nhà nghiên cứu đã xây dựng cơ sở dữ liệu toàn diện nhất cho đến nay về những sự kiện này, kết hợp với các báo cáo, thông tin và ghi chép của các thủy thủ trong suốt 400 năm qua. Dự án này nhằm mục đích chuyển các câu chuyện truyền miệng nhiều thế kỷ thành bằng chứng khoa học và tìm ra mối liên hệ giữa những vùng biển phát sáng ấy với cách mà hành tinh xanh đang vận hành.

Tuy nhiên, câu hỏi lớn nhất hiện vẫn chưa có lời giải: Liệu hiện tượng này là dấu hiệu của một hệ sinh thái lành mạnh hay là biểu hiện của mất cân bằng sinh học? Câu hỏi này mở ra hướng nghiên cứu mới về vai trò của vi khuẩn trong hệ sinh thái đại dương.

San hô ở nhiều vùng biển cũng đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng. Theo công bố vào cuối tháng 4/2025, tình trạng tẩy trắng đã lan rộng đến 84% rạn san hô của đại dương, đây là sự kiện nghiêm trọng nhất từng xảy ra trên quy mô toàn cầu. Đây là lần thứ tư hiện tượng san hô bị tẩy trắng diễn ra trên toàn cầu kể từ năm 1998.

Nguyên nhân được cho là do đại dương ấm lên và chưa biết khi nào sẽ kết thúc. Các nhà khoa học cho rằng cách tốt nhất để bảo vệ các rạn san hô là giải quyết tận gốc nguyên nhân của biến đổi khí hậu. Điều đó có nghĩa là giảm lượng khí thải của con người, chủ yếu từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch.

Tóm lại, những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ gần đây không chỉ mang đến cảnh tượng gây kinh ngạc mà còn tiềm ẩn những lo ngại về sự biến đổi khí hậu và tác động xấu tới môi trường. Để bảo vệ hành tinh xanh, chúng ta cần phải hành động quyết liệt để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế vừa tổ chức thành công Hội thảo quốc tế Công nghệ và Quản lý Xanh (IFGTM) lần thứ 15, năm 2025. Sự kiện này đã trở thành một diễn đàn quan trọng để các nhà khoa học, hoạch định chính sách và quản lý cùng nhau thảo luận và chia sẻ các nghiên cứu mới nhất về bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu.

Với chủ đề ‘Các giải pháp quản lý và công nghệ xanh hướng tới phát triển bền vững và phát thải ròng bằng 0’, hội thảo đã thu hút sự tham gia của các chuyên gia từ nhiều quốc gia. Hội thảo IFGTM 2025 được tổ chức thành 1 phiên toàn thể và 3 phiên chuyên đề, với hơn 24 báo cáo khoa học được trình bày. Trong đó, phiên toàn thể có sự tham gia của các diễn giả mời là các giáo sư hàng đầu từ Nhật Bản, Singapore và Việt Nam.

Bên cạnh đó, hội thảo còn có 27 báo cáo treo (poster), đa số là của các nhà nghiên cứu trẻ và nghiên cứu sinh. Theo PGS.TS Võ Thanh Tùng, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế, chủ đề của IFGTM 2025 phản ánh xu hướng toàn cầu về chuyển đổi xanh và nỗ lực đạt đến phát thải ròng khí nhà kính bằng không (Net-Zero).

Các báo cáo trình bày tại hội thảo tập trung vào các nhóm nội dung: Các giải pháp công nghệ xanh trong kiểm soát ô nhiễm; Các công cụ và giải pháp tiên tiến cho quản lý tài nguyên và môi trường; Năng lượng và biến đổi khí hậu; Kết nối học thuật – doanh nghiệp – cộng đồng trong tiến trình đạt mục tiêu Net-Zero.

Các báo cáo có chất lượng sẽ trải qua quá trình bình duyệt để công bố trên Kỷ yếu thuộc hệ thống của Nhà xuất bản Trans Tech Publications và trên các tạp chí: Khoa học Đại học Huế: Khoa học Tự nhiên, Khoa học và Công nghệ Trường Đại học Khoa học.

Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế (trực tiếp là Khoa Môi trường) là thành viên tích cực của mạng lưới CGTMR từ những ngày đầu thành lập, đã từng đăng cai tổ chức thành công IFGTM 2015. Đào tạo, nghiên cứu và hợp tác quốc tế về môi trường là một trong các thế mạnh của Trường nhiều năm qua.

IFGTM là diễn đàn khoa học thường niên của Mạng lưới Nghiên cứu Công nghệ và Quản lý Xanh (CGTMR) – mạng lưới bao gồm các đơn vị (Trường, Viện) có đào tạo và nghiên cứu về môi trường trong nước và các đối tác quốc tế. Hiện CGTMR có 17 đơn vị thành viên trong nước và 4 đối tác quốc tế. Kể từ khi hình thành đến nay, đã có 14 hội thảo IFGTM được các đơn vị khắp các miền đất nước đăng cai tổ chức.

Trong những năm gần đây, tỉnh Đồng Tháp đã và đang tập trung nguồn lực để đầu tư, hoàn thiện hệ thống thủy lợi, phục vụ nhu cầu phát triển sản xuất và đi lại của người dân. Hệ thống công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh đã được đầu tư, nâng cấp, cải tạo tương đối hoàn chỉnh, đáp ứng nhu cầu sản xuất, dân sinh, đi lại và vận chuyển hàng hóa.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Tháp, hệ thống kinh đã được đầu tư, nâng cấp với 5.099 công trình, tổng chiều dài 10.550 km. Hệ thống cống và trạm bơm đã đầu tư được 6.673 công trình. Hệ thống đê (đê biển, đê cửa sông và đê sông), đê bao, bờ bao đã đầu tư được 10.275 km. Hàng năm, tỉnh Đồng Tháp đều phải thực hiện duy tu, sửa chữa, nâng cấp hệ thống công trình thủy lợi để đảm bảo phục vụ sản xuất và dân sinh.

Trong năm 2025, tỉnh cần phải duy tu, sửa chữa và nâng cấp 149 cống bị hư hỏng, xuống cấp. Đến nay, tỉnh cơ bản đã thực hiện hoàn thành. Hệ thống công trình thủy lợi đã phát huy hiệu quả trong việc ngăn lũ, mặn, triều và trữ ngọt phục vụ sản xuất và dân sinh trên địa bàn tỉnh. Hệ thống công trình thủy lợi này cơ bản đảm bảo phục vụ tưới, tiêu cho khoảng 435.825 ha đất sản xuất nông nghiệp, với diện tích gieo trồng 861.922 ha.

Một trong những công trình nổi bật là Dự án Đầu tư xây dựng hệ thống cống ngăn mặn tại đầu các kinh, rạch ra sông Tiền trên đường tỉnh 864 giai đoạn 1, với tổng mức đầu tư hơn 846 tỷ đồng. Dự án bao gồm 6 cống ngăn mặn, đã hoàn thành và đưa vào sử dụng kịp thời đảm bảo ngăn mặn, trữ ngọt trong mùa khô năm 2023 – 2024.

Để nâng cao hiệu quả các công trình thủy lợi, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Tháp cho rằng cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp về kỹ thuật, quản lý và chính sách. Trong đó, cần tăng cường đầu tư và huy động các nguồn lực từ Trung ương, tỉnh, ODA, xã hội hóa để nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống công trình thủy lợi.

Nhiều doanh nghiệp đang đối mặt với khó khăn trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nửa đầu năm 2025 đối mặt với nhiều bất ổn. Mặc dù số liệu từ Cục Thống kê cho thấy kim ngạch xuất khẩu hàng hóa trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt 219,83 tỷ USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ năm trước, và tăng trưởng GDP ghi nhận mức cao nhất trong 15 năm qua, đạt 7,52%, nhưng các doanh nghiệp trực tiếp tham gia thị trường vẫn tỏ ra e dè.

Trong hội thảo ‘Dự báo kinh tế 6 tháng cuối năm 2025 – Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp’ do Tạp chí Doanh Nhân Sài Gòn và Viện Sáng kiến Việt Nam đồng tổ chức ngày 18/7, ông Lê Phụng Hào, Chủ tịch Công ty Global AAA Consulting, cho biết trong 10 doanh nghiệp ông quan sát thì có đến 6-7 doanh nghiệp có tâm lý e dè, tiêu cực trước bối cảnh kinh doanh hiện nay.

Theo ông Hào, dù con số xuất khẩu 6 tháng đầu năm có tăng, nhưng chủ yếu là tranh thủ thời điểm chính sách thuế quan của Mỹ chưa có hiệu lực. Hiện nay, mức thuế bình quân khoảng 20%, thậm chí lên đến 40% với hàng hóa trung chuyển. Đây là rào cản lớn cho doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt là sang Mỹ – thị trường xuất khẩu lớn nhất và đóng góp tỷ trọng cao trong GDP.

Ông Đinh Hồng Kỳ, Chủ tịch HĐQT CTCP Secoin, cũng đồng tình rằng nhiều doanh nghiệp đang dần hụt hơi. Không ít doanh nghiệp đã mất đơn hàng do rào cản thuế quan. Thêm vào đó, chính sách từ Mỹ và xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc, châu Á của các nền kinh tế lớn như Mỹ và EU khiến môi trường kinh doanh thêm bất ổn.

Về động lực trong nước là đầu tư công, dù Chính phủ thực hiện nhiều giải pháp quyết liệt, nhưng tiến độ giải ngân vẫn rất chậm. Trong hơn 5 tháng đầu năm, TP.HCM mới giải ngân được hơn 10% vốn đầu tư công. Nhiều dự án hạ tầng giao thông, kênh rạch, trường học, bệnh viện tại TP.HCM vẫn đang gặp vướng mắc pháp lý.

Tuy nhiên, nhìn về 6 tháng còn lại của năm, ông Đinh Hồng Kỳ cho rằng doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội phát triển khi thị trường trong nước tiếp tục ghi nhận những điểm sáng. Đặc biệt, đầu tư công đang được Chính phủ thúc đẩy mạnh mẽ, trong đó có việc cải thiện hạ tầng, nhất là khu vực phía Nam.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp đang từng bước tái cấu trúc mô hình hoạt động, chuyển từ tư duy tuyến tính sang tư duy hệ sinh thái mở, giúp giảm phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài. Các xu hướng như chuyển đổi số và ứng dụng AI cũng mở ra không gian tối ưu trong vận hành, phát triển sản phẩm mới và tiếp cận thị trường theo mô hình mới.

Dù vậy, doanh nghiệp vẫn kỳ vọng có thêm các chính sách hỗ trợ dài hạn từ Chính phủ, đặc biệt là tinh thần vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của cả hệ thống chính trị nhằm hiện thực hóa các mục tiêu kinh tế chung.

Nhìn trong một bức tranh tổng thể toàn bộ khu vực doanh nghiệp, bà Trịnh Thị Hương, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ Tài chính), vẫn giữ quan điểm tích cực. Theo bà, khi doanh nghiệp đã nhận diện rõ các thách thức thì cũng đồng nghĩa với việc có sự chủ động hơn trong xây dựng kịch bản ứng phó, từ đó giảm rủi ro và nâng cao khả năng nắm bắt cơ hội.

Trong kịch bản tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8,3-8,5% mà Thủ tướng Chính phủ mới đưa ra, khu vực tư nhân được kỳ vọng sẽ trở thành một động lực tăng trưởng mới, bên cạnh các trụ cột truyền thống. Dự kiến trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội khoảng 101 tỷ USD cho 6 tháng cuối năm, khu vực tư nhân có thể đóng góp tới 60 tỷ USD, tương đương hơn 50%. Đây là con số rất lớn, phản ánh rõ kỳ vọng vào khu vực doanh nghiệp tư nhân.