Một công cụ phần mềm giám sát mới của Trung Quốc đang gây ra những lo ngại đáng kể về quyền riêng tư và an toàn dữ liệu cá nhân. Công cụ này, được phát triển bởi tập đoàn công nghệ Xiamen Meiya Pico, có khả năng truy xuất gần như toàn bộ thông tin từ điện thoại di động bị thu giữ, bao gồm cả những dữ liệu nhạy cảm như tin nhắn mã hóa, vị trí và danh bạ.

Công cụ được đặt tên là Massistant, là một phần mềm chạy trên hệ điều hành Android, được thiết kế để thu thập nội dung kỹ thuật số. Để sử dụng công cụ này, các cơ quan chức năng cần phải có quyền truy cập vật lý vào thiết bị, tức là chúng phải bị thu giữ và mở khóa.

Theo các chuyên gia an ninh mạng, Massistant có thể được sử dụng rộng rãi bởi các cơ quan thực thi pháp luật Trung Quốc, mặc dù chưa có xác nhận chính thức từ phía chính phủ. Một số bài đăng trên các diễn đàn nội địa cho thấy điện thoại của người dùng Trung Quốc xuất hiện phần mềm lạ sau khi tiếp xúc với cảnh sát, cho thấy Massistant có khả năng đã được triển khai rộng rãi trong nước.

Phần mềm này được cài đặt lên điện thoại Android đã mở khóa, hoạt động kết hợp với một thiết bị phần cứng được kết nối với máy tính. Massistant không yêu cầu sử dụng kỹ thuật tấn công tinh vi như lỗ hổng zero-day, bởi người dùng thường buộc phải giao nộp thiết bị của mình tại các trạm kiểm soát.

Một điểm tích cực là Massistant để lại dấu vết trên thiết bị sau khi được cài đặt, giúp người dùng có thể nhận biết và gỡ bỏ nếu cần thiết. Tuy nhiên, tại thời điểm phần mềm được cài đặt, toàn bộ dữ liệu trên thiết bị gần như đã bị thu thập.

Massistant là bản nâng cấp từ một công cụ tương tự mang tên MSSocket, cũng do Xiamen Meiya Pico phát triển. Công ty này hiện chiếm khoảng 40% thị phần thu nhập dữ liệu kỹ thuật số tại Trung Quốc và từng bị chính phủ Mỹ đưa vào danh sách trừng phạt năm 2021 do liên quan đến việc cung cấp công nghệ cho hoạt động giám sát nội địa.

Các chuyên gia cho rằng Massistant chỉ là một phần trong hệ sinh thái phần mềm gián điệp rộng lớn mà các công ty công nghệ Trung Quốc đang phát triển. Hiện tại, có ít nhất 15 họ phần mềm độc hại khác đang hoạt động trong khu vực này.

Về vấn đề này, nhiều người đang đặt ra câu hỏi về mức độ bảo mật và quyền riêng tư của người dùng trong thời đại kỹ thuật số. Việc các công ty công nghệ phát triển những công cụ giám sát như Massistant đã làm dấy lên lo ngại về việc lạm dụng quyền lực và xâm phạm quyền riêng tư của người dùng.

Ở Trung Quốc, chính phủ đã đưa ra nhiều quy định về bảo vệ thông tin cá nhân và an toàn dữ liệu. Tuy nhiên, việc triển khai và quản lý các quy định này vẫn còn nhiều thách thức.

Trong bối cảnh công nghệ phát triển nhanh chóng, việc cân bằng giữa quyền lợi của người dùng và nhu cầu giám sát của cơ quan chức năng đang trở thành một thách thức lớn. Hy vọng rằng, trong tương lai, các công ty công nghệ và chính phủ sẽ tìm ra giải pháp để đảm bảo quyền riêng tư và an toàn dữ liệu cho người dùng.

Hiện tại, người dùng cần phải cẩn thận và có những biện pháp bảo vệ thông tin cá nhân của mình. Việc sử dụng các phần mềm bảo mật và thường xuyên kiểm tra thiết bị của mình là một số biện pháp mà người dùng có thể thực hiện.

Trong thời gian gần đây, lực lượng Hải quan đã phát hiện và ngăn chặn nhiều vụ việc lợi dụng loại hình quá cảnh hàng hóa để buôn lậu, vận chuyển hàng giả mạo xuất xứ và giả nhãn hiệu. Các vụ việc này cho thấy các đối tượng buôn lậu đã lợi dụng sự phức tạp của loại hình vận chuyển hàng hóa quá cảnh để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật.

Tháng 5 và tháng 6 vừa qua, Đội 2 (Chi cục Điều tra chống buôn lậu, Cục Hải quan) đã phối hợp với các đơn vị khác trong ngành Hải quan để kiểm tra và bắt giữ 6 lô hàng quá cảnh từ Trung Quốc đi Lào qua cửa khẩu quốc tế Cha Lo. Qua kiểm tra, lực lượng Hải quan đã phát hiện số lượng lớn hàng vi phạm, gồm 19.309 sản phẩm các loại, trị giá 4,188 tỷ đồng. Các mặt hàng vi phạm bao gồm điện thoại di động, quần áo, màn hình máy tính, kính mắt, màn hình máy tính bảng, ốp điện thoại, đèn xe ô tô tải, màn hình LCD, loa vi tính, máy điện tâm đồ, tai nghe, dây cáp sạc điện thoại, quạt đa năng, loa mini cầm tay, đèn trần trang trí, thắt lưng nam, đồng hồ đeo tay loa JBL, túi xách tay PRADA (Milano)…

Đặc biệt, có 2 lô hàng cất giấu 130 túi xách tay PRADA (Milano) và 120 chiếc loa JBL có dấu hiệu hàng giả nhãn hiệu (có gắn các nhãn hiệu PRADO và JBL). Ngoài ra, 3.369 sản phẩm, trị giá khoảng 2,8 tỷ đồng là hàng bách hoá, tiêu dùng không khai báo hải quan, được cất giấu xen lẫn trong các container.

Liên quan đến hành vi giả mạo xuất xứ, ngày 24/4/2025, tại một bãi kiểm tra thực tế hàng hoá xuất nhập khẩu ở khu vực cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn), Tổ công tác thuộc Chi cục Điều tra chống buôn lậu đã phối hợp với Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Chi cục Hải quan khu vực VI) kiểm tra thực tế 1 lô hàng quá cảnh do Công ty H (tên viết tắt) đăng ký ngày 22/4/2025, nghi vấn vi phạm về khai báo hải quan.

Theo khai báo của doanh nghiệp, hàng hóa trong lô hàng gồm 35 mục hàng. Kết quả kiểm tra thực tế hàng hoá cho thấy, đối với 35 mục hàng theo bảng kê doanh nghiệp xuất trình chỉ có 2/35 mục hàng phù hợp với khai báo hải quan. Trong 33 mục hàng còn lại có 11 mục hàng khai thừa hoặc thiếu số lượng so với thực tế hàng hoá; 1 mục hàng không rõ nhãn hiệu và xuất xứ hàng hoá; 16 mục hàng không có hàng hoá thực tế; 5 mục hàng khai sai nhãn hiệu và tên hàng.

Ngoài ra, cơ quan Hải quan còn phát hiện 91 mục hàng không có trong khai báo hải quan, trong đó 23 mục hàng (trên 5.000 sản phẩm dép, giày, áo thể thao, tất, dây thắt lưng, túi, đồng hồ,…) nghi vấn vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Đáng chú ý, trong số 91 mục hàng không khai báo hải quan có 6 mục hàng với số lượng gần 2.000 sản phẩm đã dán sẵn tem nhãn “Made in Viet Nam”. Đặc biệt, 5 mục hàng (hơn 1.700 sản phẩm giày, dép) vừa có nghi vấn vi phạm sở hữu trí tuệ vừa có dấu hiệu giả mạo xuất xứ Việt Nam (dán tem nhãn “Made in Viet Nam”).

Nếu lực lượng Hải quan không kịp thời phát hiện, bắt giữ, khi hàng hoá nêu trên được vận chuyển ra nước ngoài tiêu thụ sẽ ảnh hưởng rất lớn đến uy tín, thương hiệu của hàng hóa Việt Nam.

Cũng trong tháng 6, Đội 3 (Chi cục Điều tra chống buôn lậu) chủ trì, phối hợp với Hải quan cửa khẩu cảng Cái Mép và PC03, Công an tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (nay là Công an TP Hồ Chí Minh) bắt giữ 525.000 bao thuốc lá giả mạo nhãn hiệu CHESTERFIELD là hàng vận chuyển quá cảnh tại cảng Cái Mép. Trị giá hàng hóa vi phạm trong vụ việc này lên đến hơn 48,6 tỷ đồng.

Theo Chi cục Điều tra chống buôn lậu, thủ đoạn buôn lậu, vi phạm về hàng giả, hàng sở hữu trí tuệ của các đối tượng rất đa dạng, tinh vi. Điều này đòi hỏi lực lượng Hải quan và cơ quan chức năng phải không ngừng nâng cao cảnh giác để kịp thời phát hiện, bắt giữ, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.