Xuất hiện trên các nền tảng phát nhạc trực tuyến gần đây là các ban nhạc được tạo ra hoàn toàn bởi trí tuệ nhân tạo (AI), làm dấy lên mối quan ngại về tương lai của ngành âm nhạc và vai trò của các nhạc sĩ. Các nhóm nhạc như Velvet Sundown, với phong cách rock gợi nhớ thập niên 1970, và Aventhis, cùng The Devil Inside, chuyên dòng nhạc đồng quê, đã thu hút hàng triệu lượt nghe trên Spotify. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ ai là người đứng sau những bản nhạc này.

Hiện tại, Deezer là nền tảng phát nhạc trực tuyến lớn duy nhất công khai gắn nhãn cho các ca khúc được tạo ra hoàn toàn bằng AI. Nghệ sĩ và nhà sản xuất âm nhạc từng đoạt giải Oscar, Leo Sidran, nhận định rằng sự trỗi dậy của AI trong ngành âm nhạc đang làm dấy lên những thay đổi lớn. Ông cho rằng mặc dù chưa có tuyên bố rõ ràng về việc các bản nhạc được tạo ra bởi AI sẽ thay thế cho các nhạc sĩ truyền thống, nhưng có một điều chắc chắn là ngành âm nhạc đang bước vào một kỷ nguyên mới.

Theo ông Sidran, sự phát triển của AI có thể phản ánh sự sáo rỗng và công thức hóa của nhiều dòng nhạc hiện đại. Ông cho rằng nếu âm nhạc do con người tạo ra có thể truyền tải cảm xúc và thông điệp chân thực, thì đó sẽ là yếu tố giúp phân biệt và khẳng định giá trị của các nghệ sĩ trong thời đại AI.

Nhà sản xuất và nhạc sĩ Yung Spielburg cũng đồng tình rằng âm nhạc do con người tạo ra vẫn sẽ có chỗ đứng riêng nếu khán giả thực sự quan tâm đến thông điệp và cảm xúc của nghệ sĩ. Tuy nhiên, trong bối cảnh nhiều người nghe nhạc một cách superficial, như khi nấu ăn hay làm việc nhà, thì AI sẽ dần lấn át vì những sản phẩm này tiện lợi, chi phí rẻ và không cần trả tiền bản quyền.

Yung Spielburg cảnh báo rằng các công ty âm nhạc và nền tảng phát nhạc có động cơ rõ ràng để chọn các ban nhạc AI vì chúng không đòi hỏi gì về mặt tài chính và không có quyền lợi cần bảo vệ. Điều này có thể đẩy các nghệ sĩ vào tình thế khó khăn hơn trong việc kiếm sống bằng nghề.

Các chuyên gia âm nhạc cũng chia sẻ quan điểm rằng AI sẽ không biến mất và điều đó khiến nghệ sĩ càng khó sống bằng nghề. Nghệ sĩ Sidran thừa nhận rằng anh và nhiều người trong ngành đã chứng kiến lượng công việc giảm rõ rệt từ cuối năm ngoái, và có thể do sự bùng nổ của AI.

Công nghệ từng giúp ngành âm nhạc thăng hoa, nhưng AI là một thách thức hoàn toàn khác, có thể xóa sổ cơ hội sống sót của phần lớn nghệ sĩ. Trong thời gian tới, các nghệ sĩ và các tòa án sẽ phải đứng về phía nghệ sĩ trong những vụ kiện chống lại các mô hình AI học theo phong cách hay giọng hát của họ.

Nhiều phụ huynh thường lo lắng khi con mình không thích dọn dẹp và để giường ngủ bừa bộn. Tuy nhiên, các nghiên cứu tâm lý gần đây đã chỉ ra rằng sự bừa bộn có thể có tác động tích cực đến sự sáng tạo của trẻ. Một nghiên cứu của nhà tâm lý học Vohs vào năm 2023 đã chỉ ra rằng những người ở trong môi trường bừa bộn có khả năng sáng tạo cao hơn 30% so với những người ở trong môi trường gọn gàng.

Cụ thể, nghiên cứu này đã yêu cầu 48 người tham gia liệt kê những công dụng sáng tạo của quả bóng bàn trong một căn phòng ‘gọn gàng’ hoặc ‘bừa bộn’. Kết quả cho thấy số lượng và chất lượng ý tưởng sáng tạo do nhóm phòng bừa bộn đề xuất cao hơn đáng kể. Ngoài ra, một nghiên cứu mở rộng khác cũng chỉ ra rằng những người có giường bừa bộn đánh giá khả năng sáng tạo của mình cao hơn 50% so với những người có giường gọn gàng. Điều này cho thấy rằng môi trường hỗn loạn có thể trực tiếp thúc đẩy tư duy phân kỳ, cho phép mọi người thoát khỏi khuôn khổ trong thời gian ngắn và có khả năng liên tưởng tự do.

Về cơ bản, một môi trường hỗn loạn truyền đi các tín hiệu ‘ngẫu nhiên’, và các tín hiệu ngẫu nhiên trong một môi trường hỗn loạn kích thích mạng lưới tư duy của con người. Ví dụ, kích thích tư duy sáng tạo, tư duy số không,… Tư duy từ con số không bắt nguồn từ khái niệm lập ngân sách từ con số không vào những năm 1970. Nó đề cập đến một cách suy nghĩ xem xét lại các vấn đề từ đầu bằng cách thoát khỏi khuôn khổ và kinh nghiệm hiện có.

Cách suy nghĩ này ủng hộ việc gạt bỏ dữ liệu lịch sử và khuôn khổ hiện có và tái cấu trúc bản chất của thông tin hiện có. Mục đích của chế độ tư duy này là tìm kiếm sự đổi mới. Ba đặc điểm của nó là thiết lập lại từ đầu, định hướng mục tiêu và đột phá sáng tạo. Một môi trường hỗn loạn về cơ bản là một sự thiết lập lại, khiến các quy tắc và môi trường có trật tự trở nên ngẫu nhiên, cho phép mọi người tìm ra các giải pháp mới trong sự hỗn loạn.

Con đường cơ bản của sự sáng tạo do sự hỗn loạn mang lại là môi trường định hình lại các mô hình nhận thức thông qua tính dẻo của não. Rối loạn làm suy yếu cảm giác kiểm soát và kích hoạt mạng lưới chế độ mặc định/ACC của vỏ não vành trước DMN, do đó thúc đẩy các mối liên kết không liên quan từ xa và giải phóng tư duy khác biệt và sáng tạo của mọi người.

Tuy nhiên, mọi thứ đều quá mức, và trong khi sự hỗn loạn phá vỡ sự cân bằng mang đến những ý tưởng tuyệt vời, nó cũng đi kèm với một số ‘rủi ro’ nhất định. Ví dụ, một loạt hiệu ứng cửa sổ vỡ xuất hiện trong tâm lý học. Khi con người ở trong môi trường hỗn loạn trong thời gian dài, chức năng thùy trước trán của họ sẽ bị ức chế.

Ngoài ra, môi trường lộn xộn sẽ làm tăng quá tải cảm giác ở một mức độ nhất định, làm tăng mức cortisol của một người, ức chế trạng thái thư giãn cần thiết cho tư duy sáng tạo và không có lợi cho tư duy phân kỳ. Tóm lại, sự bừa bộn trong phòng sẽ có tác động đa chiều đến con người, vừa có lợi vừa có hại.

Chúng ta cũng nên có thái độ biện chứng khi xem xét kết luận, bởi vì không bao giờ có một câu trả lời chuẩn mực cho việc làm thế nào để đạt được sự sáng tạo. Nguồn nghiên cứu cho thấy rằng sự sáng tạo có thể được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố khác nhau, và môi trường hỗn loạn chỉ là một trong những yếu tố đó.