Khám phá Đám Mây ‘Rượu’ Khổng Lồ Trong Vũ Trụ

Một khám phá tình cờ vào năm 1995 đã làm thay đổi hoàn toàn quan niệm của chúng ta về sự rộng lớn và phức tạp của vũ trụ: sự phát hiện ra một đám mây ethanol khổng lồ có tên gọi G34.3. Đây là một bước ngoặt quan trọng trong lĩnh vực thiên văn học, giúp mở rộng hiểu biết của chúng ta về quá trình hình thành các ngôi sao và thành phần hóa học phong phú của vũ trụ.

Đám mây G34.3 là một đám mây khí liên sao, hay còn được biết đến với tên gọi tinh vân, nằm cách Trái Đất khoảng 10.000 năm ánh sáng. Đám mây này có đường kính gấp 1.000 lần đường kính của Hệ Mặt Trời. Điểm đặc biệt và thu hút sự chú ý của đám mây này là sự hiện diện của cồn etylic, một loại cồn tương tự như loại được sử dụng trong đồ uống hàng ngày của con người.

Lượng cồn tồn tại trong G34.3 là cực kỳ lớn, đủ để cung cấp 400 nghìn tỷ pint bia. Mặc dù tưởng tượng về một ‘bữa tiệc bia thượng hạng’ trong không gian có thể là một ý tưởng thú vị, nhưng các nhà khoa học lại có một thông tin không mấy vui vẻ: đám mây này hoàn toàn không phù hợp cho con người tiêu thụ.

Tiến sĩ Lisa Harvey-Smith, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, giải thích rằng ngoài cồn etylic, đám mây này còn chứa một số hóa chất độc hại khác như carbon dioxide, amoniac và hydro xyanua. Vì vậy, thay vì là một thiên đường cho những người yêu thích bia rượu, G34.3 thực sự là một ‘phòng thí nghiệm’ hóa học khổng lồ, chứa đầy những hợp chất phức tạp và độc hại.

Việc phát hiện ra đám mây ‘rượu’ không chỉ dừng lại ở sự hiếu kỳ. Các nhà thiên văn học hy vọng rằng thông qua những thông tin mới được khám phá về nó, họ sẽ có thể tìm hiểu thêm về quá trình hình thành của các ngôi sao trong thiên hà của chúng ta.

Các nhà khoa học đã sử dụng kính viễn vọng vô tuyến MERLIN của Vương quốc Anh để quan sát đám mây này và thu được những hình ảnh với độ nhạy cao hơn. Việc này đã giúp họ phát hiện ra maser methanol hay đám mây ‘rượu’, mở ra một cánh cửa mới để nghiên cứu sâu hơn về các hiện tượng thiên văn.

Tiến sĩ Harvey-Smith cho biết: ‘Vẫn còn nhiều câu hỏi chưa có lời giải về sự ra đời của các ngôi sao khổng lồ bởi vì các trung tâm hình thành bị bụi che phủ. Bức xạ duy nhất có thể thoát ra là ở bước sóng vô tuyến, và mạng lưới MERLIN được nâng cấp hiện đang mang đến cho chúng ta cơ hội đầu tiên để nhìn sâu vào các vùng hình thành sao này và xem điều gì thực sự đang diễn ra’.

Phát hiện về G34.3 không chỉ làm phong phú thêm hiểu biết của chúng ta về thành phần hóa học của vũ trụ mà còn cung cấp một công cụ mạnh mẽ để nghiên cứu quá trình hình thành sao, một trong những bí ẩn lớn nhất của vũ trụ.

Câu chuyện về đám mây ‘rượu’ khổng lồ này là một lời nhắc nhở rằng vũ trụ là một nơi rộng lớn, kỳ lạ và phức tạp hơn rất nhiều so với những gì chúng ta từng tưởng tượng. Mỗi khám phá mới lại mở ra một cánh cửa khác cho những điều chưa biết, thúc đẩy con người tiếp tục khám phá và tìm hiểu về vũ trụ mà chúng ta đang sống.

Một tín hiệu bất thường trong đĩa khí bụi của một ngôi sao trẻ vừa được phát hiện, hé mở khả năng hình thành một ‘hành tinh quái vật’. Phát hiện này có được nhờ sự kết hợp giữa hai đài quan sát Gaia và ALMA, một trên quỹ đạo Trái Đất và một tại Chile. Kết quả nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí khoa học Nature Astronomy.

Ngôi sao MP Mus, hay còn gọi là PDS66, đang ở độ tuổi rất trẻ, chỉ khoảng 13 triệu năm và cách Trái Đất khoảng 280 năm ánh sáng. Do độ tuổi còn non trẻ, ngôi sao này vẫn được bao quanh bởi một đĩa khí bụi lớn, hay còn gọi là đĩa tiền hành tinh. Theo trưởng nhóm nghiên cứu Álvaro Ribas từ Viện Thiên văn học Cambridge, sự hiện diện của một đĩa tiền hành tinh ở độ tuổi như vậy cho thấy có bằng chứng về sự hình thành hành tinh.

Sự kết hợp giữa Gaia, một đài quan sát dạng vệ tinh của Cơ quan Vũ trụ châu Âu, và ALMA, đài quan sát vô tuyến mặt đất mạnh nhất thế giới, đã giúp phát hiện một khe hở trong đĩa tiền hành tinh của MP Mus. Khe hở này là một vòng trống rỗng rất tinh tế, cho thấy khí bụi tại đó đã tụ lại thành một hành tinh. Các quan sát cho thấy hành tinh này có thể có khối lượng gấp 10 lần Sao Mộc, hoặc ít nhất là gấp 3 lần.

Sao Mộc là hành tinh lớn nhất trong hệ Mặt Trời, với khối lượng tương đương 318 lần Trái Đất. Do đó, hành tinh tiềm năng trong hệ MP Mus được gọi là ‘hành tinh quái vật’. Sự tồn tại của hành tinh này được khẳng định qua việc nó khiến sao mẹ rung lắc, và điều này cũng giúp các nhà thiên văn ước tính được khối lượng của nó.

Phát hiện này mở ra một cánh cửa mới để nghiên cứu về sự hình thành hành tinh trong vũ trụ. Việc sử dụng kết hợp các đài quan sát trên quỹ đạo và trên mặt đất đã giúp các nhà khoa học có thể quan sát và phân tích các hiện tượng vũ trụ một cách chi tiết hơn.

Nature Astronomy là một trong những tạp chí khoa học hàng đầu thế giới, chuyên xuất bản các nghiên cứu về các chủ đề liên quan đến thiên văn học và khoa học vũ trụ.