Với sự hỗ trợ từ các chuyên gia quốc tế, Việt Nam có cơ hội để phát triển và vươn lên trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ nếu chú trọng vào nghiên cứu cơ bản, mở rộng hợp tác và tạo môi trường tự do cho các nhà khoa học. Tại tọa đàm ‘Đưa công nghệ vũ trụ trở thành động lực phát triển mới’ do Báo Tiền Phong tổ chức, các chuyên gia đã chia sẻ kinh nghiệm và giải pháp để thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực này.
TS Nguyễn Lương Quang, chuyên gia đến từ Viện Năng lượng nguyên tử và năng lượng thay thế (CEA Paris-Saclay, Pháp), đã chia sẻ về kinh nghiệm chuyển đổi từ nghiên cứu hạt nhân sang thiên văn học tại Saclay. Xuất phát từ việc phát triển bộ cảm biến theo dõi lò phản ứng hạt nhân, các nhà khoa học đã linh hoạt chuyển hướng sử dụng công nghệ đó để quan sát bầu trời. Từ nền tảng siêu dẫn ban đầu, Saclay tiến tới công nghệ lượng tử và thương mại hóa sản phẩm thông qua hợp tác với các startup và tập đoàn.
TS Quang nhấn mạnh vai trò của việc chia sẻ mã nguồn mở trong nghiên cứu. Ở các nước phát triển như Pháp hay Canada, nhóm nghiên cứu nhận tài trợ từ ngân sách bắt buộc phải cung cấp mã nguồn mở để các công ty có thể tham gia cùng phát triển. Điều này giúp tăng cường hợp tác và đẩy nhanh tốc độ phát triển của các công nghệ mới.
Tuy nhiên, TS Nguyễn Trọng Hiền, chuyên gia từ Cơ quan Hàng không Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA), cho rằng rào cản lớn nhất của Việt Nam hiện nay là vấn đề quản lý và cơ chế. Nếu không trao sự tự do cho các nhà nghiên cứu, thì rất khó phát triển khoa học thực chất. Ông Hiền cũng nhấn mạnh rằng sở trường lớn nhất của Việt Nam chính là con người.
Để thu hút nhân tài, Việt Nam cần một môi trường thông thoáng. Nhiều trí thức Việt Nam ở nước ngoài muốn về nước nhưng chưa về vì họ không thấy môi trường phù hợp với công việc nghiên cứu. Cơ chế hiện tại chưa thuận lợi để họ cống hiến. Ông Hiền cho rằng mọi công nghệ đột phá đều bắt đầu từ những bước rất nhỏ và xuất phát từ cái có thể làm được, từ sở trường đang có.
TS Quang cũng nhấn mạnh vai trò của việc đầu tư cho vườn ươm startup, các trường chuyên đề và đào tạo thế hệ kế tiếp. Hiện mô hình hợp tác công – tư trong khoa học vẫn còn thiếu vắng tại Việt Nam. Việt Nam cần đầu tư đúng trọng tâm và tạo môi trường tự do cho nhà khoa học để vươn lên trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ.
Các chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng việc phát triển công nghệ vũ trụ không chỉ mang lại lợi ích về khoa học mà còn có thể trở thành động lực phát triển mới cho nền kinh tế. Với sự hỗ trợ từ các chuyên gia quốc tế và việc áp dụng các giải pháp phù hợp, Việt Nam có thể vươn lên trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ và tận dụng được các cơ hội mới.
Một trong những giải pháp quan trọng là tăng cường hợp tác giữa các cơ quan nghiên cứu, các trường đại học và doanh nghiệp. Việc hợp tác này có thể giúp Việt Nam tiếp cận được với các công nghệ mới và kinh nghiệm từ các nước tiên tiến.
Ngoài ra, việc đầu tư vào giáo dục và đào tạo cũng là một yếu tố quan trọng. Việt Nam cần đào tạo thế hệ kế tiếp các nhà khoa học và kỹ sư có trình độ cao để có thể phát triển và ứng dụng các công nghệ vũ trụ.
Trước những thách thức và cơ hội trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ, Việt Nam cần có một chiến lược phát triển toàn diện và linh hoạt. Với sự hỗ trợ từ các chuyên gia quốc tế và việc áp dụng các giải pháp phù hợp, Việt Nam có thể vươn lên trong lĩnh vực này và trở thành một trong những nước có trình độ cao trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ.
