Trong giai đoạn hiện nay, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách pháp luật đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội, đặc biệt là ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Một điểm nhấn quan trọng trong giai đoạn này là việc tham mưu cho cấp thẩm quyền ban hành Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020 về việc phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Chương trình này không chỉ nhằm cải thiện đời sống kinh tế – xã hội cho đồng bào dân tộc thiểu số mà còn góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của các dân tộc.
Bên cạnh đó, đơn vị cũng đã tích cực tham mưu ban hành các nghị định về công tác dân tộc, về phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo và các thông tư hướng dẫn để chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động từ ngày 01/7/2025. Những nỗ lực này nhằm tạo ra một khung pháp lý hoàn chỉnh, thống nhất và phù hợp với thực tiễn, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực công tác dân tộc.
Tuy nhiên, công tác xây dựng pháp luật vẫn còn một số hạn chế cần được khắc phục. Để cải thiện điều này, cần tiếp tục nâng cao nhận thức về vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế. Công tác xây dựng pháp luật phải tiên phong, đi trước và lấy chất lượng, hiệu quả công tác xây dựng thể chế là ưu tiên hàng đầu. Đặc biệt, cần chuyên nghiệp hóa nguồn nhân lực làm công tác xây dựng pháp luật; tăng cường kiểm tra, giám sát; xác định công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, thường xuyên của Bộ, cơ quan.
Vụ Pháp chế đã tham mưu ban hành Kế hoạch rà soát, hoàn thiện hệ thống, cơ chế, chính sách, pháp luật về lĩnh vực công tác dân tộc, chính sách dân tộc. Đồng thời, Vụ cũng đã tham mưu ban hành Kế hoạch xây dựng Đề án phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với từng đối tượng và địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số; quyết định thành lập Tổ soạn thảo xây dựng dự thảo Đề án Phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với từng đối tượng địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Những kế hoạch này không chỉ góp phần nâng cao kiến thức pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số mà còn giúp họ hiểu và thực hiện đúng các quy định pháp luật, từ đó giảm thiểu các vấn đề xã hội phát sinh.
Nhiệm vụ ưu tiên trong năm 2026 là đề xuất Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết mới về chủ trương, chính sách lớn, các đột phá chiến lược tầm nhìn đến năm 2045 về công tác dân tộc và trình Quốc hội sửa đổi Luật Tín ngưỡng, tôn giáo. Đây là một bước tiến quan trọng nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật về công tác dân tộc, tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững và toàn diện của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
